ازدواج با اهل کتاب (قرآن)ازدواج مرد مسلمان با زنان اهل کتاب جایز است. ۱ - جواز ازدواج با زنان اهل کتابازدواج با زنان پاک دامن از اهل کتاب جایز است. الیوم احل لکم... والمحصنـت من الذین اوتوا الکتـب من قبلکم اذا ءاتیتموهن اجورهن محصنین غیر مسـفحین ولا متخذی اخدان.... امروز چيزهاى پاکیزه براى شما حلال شده .... و (نيز) آنان پاكدامن از مسلمانان، و آنان پاكدامن از اهل كتاب، حلالند هنگامى كه مهر آنها را بپردازيد و پاكدامن باشيد نه زناکار، و نه دوست پنهانى و نامشروع گيريد. برداشت یاد شده بنابراین است که مقصود از «محصنات» زنان پاک دامن و عفیف باشد. این برداشت را سخنی از امام صادق علیه‌السّلام تایید می‌کند که درباره آیه مذکور فرمود: «هن العفائف». درباره این که ازدواج با اهل کتاب روا یا ناروا است، میان مفسران و فقیهان شیعی اختلاف نظر وجود دارد. مشهور میان آنان عدم جواز ازدواج دائم است و آیه را بر ازدواج موقت یا ازدواج با کتابی مسلمان شده حمل کرده‌اند. ۲ - ازدواج نه از روی زناکاریارتباط مسلمانان با زنان اهل کتاب از طریق ازدواج نه از روی زناکاری و رفیق بازی جایز است. الیوم احل... والمحصنـت من الذین اوتوا الکتـب من قبلکم اذا ءاتیتموهن اجورهن محصنین غیر مسـفحین ولا متخذی اخدان... ۳ - مهریه زن کتابیپرداخت مهریه زن کتابی، در صورت ازدواج با وی لازم است. الیوم احل لکم الطیبـت... والمحصنـت من الذین اوتوا الکتـب من قبلکم اذا ءاتیتموهن اجورهن... ۴ - هشدار خدا به مؤمنانخداوند به مؤمنان، مبنی بر سست نشدن ایمانشان در صورت ازدواج با اهل کتاب هشدار می‌دهد: الیوم احل لکم الطیبـت... والمحصنـت من المؤمنـت والمحصنـت من الذین اوتوا الکتـب من قبلکم اذا ءاتیتموهن اجورهن... ومن یکفر بالایمـن فقد حبط عمله وهو فی الاخرة من الخـسرین. امروز چیزهای پاکیزه برای شما حلال شده ... و (نیز) آنان پاکدامن از مسلمانان، و آنان پاکدامن از اهل کتاب، حلالند هنگامی که مهر آنها را بپردازید... و کسی که انکار کند آنچه را باید به آن ایمان بیاورد، اعمال او تباه می‌گردد و در سرای دیگر، از زیانکاران خواهد بود. جمله «و من یکفر...» پس از تجویز معاشرت با اهل کتاب می‌تواند اشعار به هشدار خداوند داشته باشد که مبادا معاشرت با اهل کتاب سبب تزلزل اعتقاد شما شود. ۵ - احکام فقهی ازدواج اهل کتابازدواج زن مسلمان با اهل کتاب چه دایم باشد و جه موقت جایز نیست. همچنین ازدواج دایم مرد مسلمان با زن کتابی بنابر احتیاط جایز نیست. ۵.۱ - ازدواج مسلمان با اهل کتاببرای زن مسلمان، جایز نیست که با کافر ازدواج نماید؛ چه دائم باشد و چه انقطاعی، چه کافر اصلی حربی باشد یا کتابی، چه مرتد فطری باشد یا مرتد ملّی. و برای مرد مسلمان جایز نیست که نه با غیر از زن کتابی - از اصناف کفّار - و نه با زن مرتد فطری یا ملی ازدواج نماید. و اما زن کتابی یهودی و نصرانی دارای اقوالی است، مشهورترین آنها این است که ازدواج دائمی با او ممنوع است و ازدواج انقطاعی جایز می‌باشد؛ و گفته شده است که در هیچ‌کدام جایز نیست؛ و گفته شده که در هر دو صورت جایز است. و اقوی آن است که در منقطع جایز است ولی در ازدواج دائم، احوط (وجوبی) منع آن است. [۱۱]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۳۰۵، کتاب النکاح، فصل فی اسباب التحریم، القول فی الکفر، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
بنابر اقوی ازدواج با مجوسیه حرام است و اما در حرمت ازدواج با زن صائبی اشکال است؛ چون حقیقت دین آنها تاکنون نزد ما روشن نیست؛ پس اگر معلوم شود که آنها طایفه‌ای از نصاری هستند - چنان که گفته شده است - در حکم آنها می‌باشند. [۱۲]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۳۰۶، کتاب النکاح، فصل فی اسباب التحریم، القول فی الکفر، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
خلاصه آن‌که ازدواج دایم و «متعه کردن زن مسلمان از ناحیه کافر - تمام اصناف آن - جایز نیست.» [۱۳]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۳۱۰، کتاب النکاح، القول فی النکاح المنقطع، مسالة۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
همچنین متعه کردن مرد مسلمان، زن غیر کتابی را - تمام اصناف کفار - و زن مرتد و ناصبی که عداوتش را آشکار می‌کند، مانند زنی که از خوارج باشد، جایز نمی‌باشد. [۱۴]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۳۱۰، کتاب النکاح، القول فی النکاح المنقطع، مسالة۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
۵.۲ - ازدواج بین اهل کتابعقدی که بین کفار واقع می‌شود اگر به‌طوری‌که نزد آنها صحیح است واقع شود و مطابق مذهبشان باشد، نزد ما آثار عقد صحیح بر آن مترتب می‌شود، چه زوجین هر دو کتابی باشند یا وثنی (بت‌پرست) باشند یا مختلف. حتی اگر آنها با هم دفعتاً اسلام بیاورند ازدواج اولشان برقرار می‌ماند و احتیاج به عقد جدید نیست. بلکه و همچنین است اگر یکی از آنها هم در بعضی از صورت‌های بعدی اسلام بیاورد. البته اگر ازدواج آنها مشتمل باشد بر آنچه که ابتداءً و استدامتاً اقتضای فساد دارد؛ مانند ازدواج با یکی از محرمات - چه عیناً یا جمعاً - بعد از اسلام، حکم اسلام بر آن جاری می‌شود. [۱۵]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۳۰۶، کتاب النکاح، فصل فی اسباب التحریم، القول فی الکفر، مسالة۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
۵.۳ - حکم زوجیت اهل کتاب بعد از اسلام آوردن یکی از زوجیناگر شوهر زن کتابی مسلمان شود هر دو بر ازدواج اولشان باقی می‌مانند؛ چه شوهر کتابی باشد یا وثنی؛ و چه اسلام او قبل از دخول باشد یا بعد از آن. و اگر شوهر زن وثنی اسلام بیاورد؛ چه وثنی باشد یا کتابی، پس اگر قبل از دخول باشد ازدواج در همان حال به هم می‌خورد و اگر بعد از دخول باشد بین آنها جدایی می‌اندازند و تا انقضای عده انتظار کشیده می‌شود، پس اگر زن قبل از انقضای عده مسلمان شود، بر ازدواجشان باقی می‌مانند، وگرنه ازدواج به هم می‌خورد، به این معنی که به‌هم‌خوردن آن از وقت اسلام آوردن شوهر آشکار می‌شود. [۱۶]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۳۰۶، کتاب النکاح، فصل فی اسباب التحریم، القول فی الکفر، مسالة۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
اگر زوجه مرد وثنی یا کتابی اسلام بیاورد - چه زوجه وثنی باشد یا کتابی - پس اگر قبل از دخول باشد ازدواج در همان حال به هم می‌خورد. و اگر بعد از دخول باشد بر انقضای عده توقف دارد لیکن باید بین آنها جدایی بیفتد، پس اگر قبل از انقضای عده اسلام بیاورد او زن او می‌باشد وگرنه معلوم می‌شود که زن از وقت اسلام آوردنش از او جدا شده است. [۱۷]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۳۰۶، کتاب النکاح، فصل فی اسباب التحریم، القول فی الکفر، مسالة۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
۶ - پانویس۷ - منبع• مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۵۸، برگرفته از مقاله «ازدواج با اهل کتاب ». • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |